Greenpeace’in yaptığı araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de GDO’lu ürünlerin incelenmesi konusunda laboratuarlar yetersiz. Araştırma sonuçlarıyla hazırlanan rapora göre, Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı, Türkiye Akreditasyon Kurumu TÜRKAK’tan akredite laboratuarların hiçbiri, Türkiye’de izinli olmayan GDO’ların tespitini yapamıyor.
Laboratuarların akreditasyon belgeleri incelenerek hazırlanan rapora göre, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na ait 41 laboratuardan 10’u bir üründe GDO olup olmadığını test edebiliyor; sadece 4’ü, Türkiye’de izinli olan GDO’ların tanımlamasını ve miktar analizini yapabiliyorken, Türkiye’de yasak olan GDO’ların tanımlamasını ve miktar analizini yapabilen laboratuar sayısı 0.
Greenpeace Tarım ve Gıda Kampanyası Yöneticisi Tarık Nejat Dinç, “Araştırmamızın sonuçları, ‘GDO’lara bir kez sınırdan içeri girişine izin verirseniz, onların kontrolünü bir daha asla sağlayamazsınız’ savımızın doğruluğunu bir kez daha gösterdi. Araştırmamızda bizleri de şaşırtan en önemli sonuç hiçbir Bakanlık laboratuarının, dünyada ticareti yapılan, ama Türkiye’de kullanımı yasak olan GDO’ların tespitini yapabilecek akreditasyona sahip olmadığı bulgusuydu. Eğer yasak olan bir nesneyi tanımlayamazsanız, onu tespit edemezsiniz, dolayısıyla engelleyemezsiniz. GDO’lar konusunda derin denetim zafiyeti yaşayan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın bu konuda yapması gereken, denetim boşluklarını daha da derin hale getirecek yasal esnetmekler yapmak değil, tam tersine yasa ve yönetmelikleri bu zaafları giderecek şekilde sıkılaştırmaktır. Bu noktada da Bakanlık için tek çıkış yolu, ister gıda amaçlı, ister yem amaçlı olsun, ister yüzde dokuz, ister binde dokuz olsun, bütün GDO’ların Türkiye’ye girişini kategorik olarak yasaklamaktır.”
Araştırmada yasaklı GDO’ların var olup olmadığının anlaşılmasının neden yeterli olmadığı konusuna da açıklık getiriliyor. Eğer tek partide sadece kanola veya pirinç bulunuyorsa o zaman GDO bu şekilde tespit edilebiliyor. Ancak eğer çok bileşenli işlenmiş bir ürün ithal ediliyorsa, o zaman bu sav geçerliliğini kaybediyor. İçerisinde hem Türkiye’nin izin verdiği GD mısırlar, hem de Türkiye’de yasaklı GD şeker pancarı olan karma bir hayvan yeminde ürünü analiz eden Bakanlık laboratuarları sadece izinli GD mısırları tespit edebileceği için, GDO’ların da yem için kullanılma izni olduğu için ürüne izin verilecek. Böylece ürünün içindeki yasaklı şeker pancarı da hiç tespit edilemeden ülkeden içeri giriş yapmış olacak.
Ne yapılmalı?
Biyogüvenlik Kanunu’nun 11. Maddesi, Biyogüvenlik Kurulu’na izleme raporlarına dayanarak izin kararlarının kısmen veya tamamen iptali ile yasaklama, toplatma, imha ve benzeri yaptırımlara ilişkin karar alma görev ve yetkisini veriyor. Mevcut tablo ışığında Greenpeace Biyogüvenlik Kurulu’nu göreve çağırıyor. Kurul Kanundan aldığı yetkisini kullanarak geçmişte izin vermiş olduğu tüm GDO’ların izinlerini kaldırmalı ve bunları yasaklamalıdır.