Mayıs ayı sonunda dişi deniz kaplumbağalarının Akyatan Kumsalı’na yaptıkları yuvalara bıraktıkları yumurtalardan yavrular çıkmaya başladı. Akyatan Kumsalı, küresel ölçekte nesli tehlike altında olan yeşil deniz kaplumbağasının (Chelonia mydas) Akdeniz’deki önemli yuvalama alanlarından biri.
Her yıl Mayıs ayından itibaren yuva yapmak için karaya çıkan anne deniz kaplumbağalarının yavruları, bugünlerde deniz ulaşmak için büyük bir çaba içindeler. Akyatan dâhil Türkiye’deki tüm yuvalama kumsallarında yuvalardan yavru çıkışı Eylül ayı ortasına kadar devam edecek.
Bir deniz kaplumbağası nasıl yuvadan çıkar?
Yeşil deniz kaplumbağası yavruları, burunlarının ucundaki sivri kısım ile yumurta kabuklarını çatlatarak kırar ve yaklaşık 70 cm derinlikten kumu kazarak birkaç gün içinde yuvanın tavanına ulaşırlar. Bir gece veya sabah erken saatlerde, güneş henüz kumu ısıtmadan yuvadan çıkarak denize doğru yol alırlar.
Yuvadaki bütün yavrular aynı zamanda çıkmayabilir, bu durumda takip eden gecelerde de gruplar halinde yavru çıkışı devam eder. Yuvadan çıkmış yavrular ufuk aydınlığını kullanarak denize doğru yönelirler. Bu durumda kumsal gerisinde var olan herhangi bir ışık kaynağı yavruların yönlerini şaşırmalarına ve ölümlerine neden olabilir. Yavruların yuvadan gece veya sabaha doğru çıkmalarının asıl nedeni kızgın güneşten korunmak içindir. Yumurtadan çıkan yavruların kabukları yumuşaktır ve kendilerini koruma nitelikleri çok az olduğundan yengeçler, deniz kuşları, büyük balıklar, çakal ve tilkiler gibi pek çok doğal yırtıcıya yem olurlar. Yuvadan çıkışlarından itibaren yaklaşık bin yavrudan ancak doğada birçok zorluğu atlatabilen bir veya ikisi erişkinliğe ulaşabilir.
Yavru deniz kaplumbağalarının korunmasına yardımcı olmak için neler yapabilirsiniz?
– Kumsaldan bakıldığında görülen ışıklarınızı perdeleyin. Çünkü yavru deniz kaplumbağaları karadan gelen ışıklara yönelip yollarını kaybeder ve denize ulaşamayarak ölür.
– Yuvalama kumsallarında belirlenmiş mesafeler içinde kuma şemsiye dikmeyin, şezlong koymayın ve kumu kazarak kendinizi gömmeyin. Şemsiye, şezlong ve kazma sonucu yuvalar tahrip olabilir.
– Çocuklarınızın veya evcil hayvanlarınızın kumu kazarken deniz kaplumbağası yuvalarına zarar verebileceğini unutmayın.Çocukların oyunu sırasında ya da köpeklerin yuvaları kazması sonucunda, yuvalar ve yavrular zarar görebilir.
– Yavru deniz kaplumbağası gördüğünüzde denize taşıyıp atmayın ve evinize götürmeyin.Yavruların kumsalı kendi başlarına geçmesi, kumsalın özelliklerini algılayıp ergin olduklarında aynı kumsala geri dönebilmeleri açısından gereklidir.
– Kumsalda bırakılan çöp ve eski balık ağlarının toplanmasına yardımcı olun. Yavrular, eski ağlara ve çöp yığınlarına takılarak denize ulaşamayabilirler.
Türkiye’deki yuvalama alanları nerelerde?
Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında belirlenmiş ve resmî olarak kabul edilmiş 21 yuvalama kumsalı bulunuyor. Bu kumsallar batıdan doğuya şöyle: Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye (Muğla), Patara, Kale, Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa (Antalya), Anamur, Göksu Deltası, Alata, Kazanlı, Davultepe (Mersin), Akyatan, Yumurtalık (Adana) ve Samandağ (Hatay).